Ο «φονιάς» του γλυκού νερού

ΨΑΡΙ «ΑΡΠΑΓΑΣ» αποδεκατίζει τα αλιεύματα στις λίμνες και τα ποτάμια της χώρας. Το λεγόμενο ηλιόψαρο, που φέρει την επιστημονική ονομασία Lepomis gibbosus, εισήχθη στην Ευρώπη από τη Βόρεια Αμερική το 1881. Στην Ελλάδα συναντάται σήμερα σε μεγαλύτερο πληθυσμό στην Καστοριά, αλλά και στην Κερκίνη και τις Πρέσπες, ενώ τελευταία εντοπίστηκε στις λίμνες Ζάζαρη και Πετρών, στον νομό Φλώρινας. Το ηλιόψαρο ασκεί πιέσεις στα ήδη προβληματικά, λόγω υπεραλίευσης αλλά και ρύπανσης, αλιεύματα των ποταμιών και των λιμνών μας. Και παρότι η παρουσία του είναι πλέον καταγεγραμμένη από τις αρμόδιες Αρχές αλλά και τους επαγγελματίες και ερασιτέχνες αλιείς, μέχρι σήμερα δεν έχει ληφθεί κάποιο μέτρο για τον μετριασμό της εξάπλωσής του. «Πρόκειται για ξενικό είδος που τα τελευταία χρόνια εξαπλώνεται πάρα πολύ γρήγορα, είναι ανθεκτικό και επιβιώνει εύκολα» εξηγεί η δρ Δήμητρα Μπόμπορη, λέκτορας στο Εργαστήριο Ιχθυολογίας του Τμήματος Βιολογίας του και πρόεδρος του Φορέα Διαχείρισης Βόλβης - Κορώνειας. «Είναι οπορτουνιστικό είδος, ένα ψάρι άρπαγας, ένας εισβολέας που ανταγωνίζεται τα άλλα είδη. Το κακό που προκαλεί είναι ότι τρώει τα αβγά των άλλων ψαριών, με αποτέλεσμα να μην έχουν καλή αναπαραγωγή».
Ο Ιωάννης Ταταρίδης, πρόεδρος του Αθλητικού Συλλόγου Ερασιτεχνών Αλιέων Πτολεμαΐδας, που δραστηριοποιείται στην περιοχή, μιλά για «μικρό αλλά θαυματουργό πληθυσμό» και χαρακτηρίζει το ηλιόψαρο «το αιώνιο πρόβλημα των ερασιτεχνών αλιέων».

Ακούσια μεταφορά
Το ηλιόψαρο φτάνει το πολύ τα 40 εκατοστά μήκος, αν και το πιο σύνηθες είναι να μην ξεπερνά τα 15-20 εκατοστά. Εχει οβάλ σχήμα, πεπιεσμένο στις πλευρές. Ο ιδιαίτερος χρωματισμός του -πορτοκαλί, πράσινες, κίτρινες ή μπλε κηλίδες σε λαδί ράχη- το καθιστά ένα από τα πιο ενδιαφέροντα από πλευράς εμφάνισης ψάρια του γλυκού νερού και ταυτόχρονα λειτουργεί ως καμουφλάζ που του επιτρέπει να κρύβεται πιο εύκολα. Ο τρόπος με τον οποίο το ηλιόψαρο έφτασε στη λίμνη της Καστοριάς θυμίζει... αστικό μύθο, ενώ οι απόψεις σχετικά με το πώς εισέβαλε στις υπόλοιπες ελληνικές λίμνες διίστανται. Η Δ. Μπόμπορη υποστηρίζει ότι εισήχθη ακουσίως από τους ψαράδες που μεταφέρουν πέρκες από τη μία λίμνη στην άλλη για να εμπλουτίσουν τα αποθέματα όπου παρατηρείται έλλειψη. «Το ηλιόψαρο μοιάζει με την πέρκα και εύκολα μπορούν να το μπερδέψουν οι ψαράδες», αναφέρει, κρούει όμως τον κώδωνα του κινδύνου για τις ανεξέλεγκτες αυτές μεταφορές ειδών, οι οποίες γίνονται συνήθως χωρίς αδειοδότηση και τεκμηριωμένη επιστημονική προσέγγιση.
«Το είδος έριξε στη λίμνη της Καστοριάς ο ιχθυολόγος της νομαρχίας, χωρίς να γνωρίζει περί τίνος πρόκειται», καταγγέλλει ο Αντώνης Κεπαζάκης, εκπρόσωπος του Αθλητικού Συλλόγου Ερασιτεχνών Αλιέων. Οσο για το πώς έφτασε μέχρι τη Ζάζαρη, ο Α. Κεπαζάκης, θεωρεί ότι πιθανόν να το μετέφερε κάποιο πουλί με τα πόδια του...
«Κάποιος το έριξε στη λίμνη επί τούτου», λέει με τη σειρά του ο Κωνσταντίνος Χόντος, από την Περιφερειακή Ενότητα Φλώρινας, προσθέτοντας ότι το ηλιόψαρο, είναι ιδιαίτερα γευστικό, γι’ αυτό και προτιμάται από τους ψαράδες. Το είδος, πάντως, διαβεβαιώνουν οι αλιείς, δεν έχει εμπορική αξία, κυρίως λόγω του μικρού του μεγέθους.
Πρόσφατα η Περιφερειακή Ενότητα Φλώρινας ανακοίνωσε απαγόρευση αλιείας με οποιοδήποτε μέσο και εργαλείο, τόσο για τους επαγγελματίες όσο και για τους ερασιτέχνες ψαράδες, στις λίμνες Χειμαδίτιδα, Ζάζαρη, Πετρών, Βεγορίτιδα, Μικρή και Μεγάλη Πρέσπα - σε κάποιες μέχρι τα τέλη Μαΐου και σε άλλες έως τις αρχές Ιουνίου. «Η απαγόρευση εφαρμόζεται κάθε χρόνο, βάσει της νομοθεσίας, ως επιστημονική μέθοδος για την προστασία της αναπαραγωγής των ψαριών», αναφέρει ο Σόλων Σολωμού, διευθυντής του τμήματος Αλιείας της Περιφερειακής Ενότητας Φλώρινας. Το τμήμα παρακολουθεί τα αλιεύματα στα ποτάμια και τις λίμνες της περιοχής κάθε χρόνο ή κάθε δύο χρόνια, συλλέγοντας στοιχεία από τους επαγγελματίες ψαράδες της περιοχής. Από αυτά προκύπτει ότι η κατάσταση των συγκεκριμένων λιμνών, όσον αφορά τα αλιευτικά αποθέματα, διαφέρει. Η Χειμαδίτιδα αντιμετωπίζει προβλήματα κυρίως λόγω της υπεραλίευσης και της ρύπανσης από απόβλητα, η Βεγορίτιδα και οι Πρέσπες βρίσκονται σε καλύτερη κατάσταση, ενώ η Ζάζαρη και η Πετρών αλιεύονται μόνο περιστασιακά, καθώς και οι δύο «φιλοξενούν» σαρκοβόρα ψάρια -η πρώτη το ηλιόψαρο και η δεύτερη το αυτόχθον τούρνα- που εξολοθρεύουν τον γόνο όλων των υπολοίπων.